نقش مکانیزاسیون در کاهش هزینه خدمات شهری

مسائل و مشکلات پیرامون سیستم سنتی خدمات شهری و هزینه های گزافی که بر درآمدهای شهرداری و به تبع آن بر آحاد جامعه شهری که با پرداخت عوارض خود شهرداری ها را در انجام امور محوله یاری می کنند شهرداری ها را بر آن داشت تا با عبور از سیستم سنتی خدمات شهری به سیستم مکانیزه ،علاوه بر افزایش بهره وری سرمایه و نیروی انسانی موجبات رضایتمندی بیشتر خانواده شهری را فراهم آورده و از ریخت وپاش های بیت المال و سرمایه های جامعه به وسیله سیستم های سنتی  غیرقابل کنترل از آن جلوگیری به عمل آورد.

ارتقا کیفیت خدمات شهری ارائه شده به شهروندان با افزایش استانداردهای زیست محیطی و بهبود بهداشت شهری از طریق به کارگیری ماشین آلات و تجهیزات مدرن و پیشرفته با مشارکت و سرمایه گذاری بخش خصوصی و در نتیجه بهبود سیستم های خدمات شهری ضمن کاهش هزینه های غیرمتعارف با افزایش راندمان و بهره وری سرمایه با نیروی کار ماشین آلات را می توان از جمله مهم ترین تحولات انجام گرفته در بخش مکانیزاسیون خدمات شهری شهرداری دانست.

هدف از مکانیزاسیون شهری در دو بخش کیفی و کمی قابل بررسی است.

 از جمله اهداف کیفی مکانیزاسیون خدمات شهری می توان به مواردی چون افزایش سرعت عملیات، افزایش ضریب ایمنی و بهداشت، کاهش آلودگی های صوتی و افزایش زیبایی مناظر عمومی، تسهیل در امکان تفکیک زباله، کاهش جانوران موذی، تسهیل در ارزشیابی و نظارت عملکرد، جلب مشارکت و رضایتمندی شهروندان، کاهش جابه جایی ها و هزینه حمل، بهره برداری بهینه اقتصادی از زباله های تولیدی (طلای کثیف)، اتوماسیون شیوه استفاده از ماشین آلات و کنترل نظارت و خصوصی سازی کار به معنای واقعی و در جهت افزایش بهره وری نیروی کار و سرمایه اشاره کرد.

 در بخش اهداف کمی مکانیزاسیون شهری می توان ازجمله به مواردی چون جمع آوری و حمل روزانه زباله تولیدی به صورت مکانیزه، سرعت عمل و دقت در نظافت و رفت وروب روزانه معابر سطح شهر ، کنترل رشد هزینه های جمع آوری و نظافت شهری و در نتیجه صرفه جویی در سرمایه های ملی، کاهش نیروی انسانی حداقل به میزان 50 درصد (نسبت به شیوه سنتی) اشاره کرد.

از دیگر نتایج مطلوب مکانیزه شدن خدمات شهری جلوگیری از کاهش تردد خودروهای غیراستاندارد محل زباله، جلوگیری از وقفه های طولانی در جمع آوری زباله ، شفاف سازی آمار دقیق نیروی انسانی و پرداخت ها، جلوگیری از به کارگیری کودکان و اتباع یگانه اشاره کرد.

 همچنین افزایش ضریب بهداشت و ایمنی کارگران، افزایش ضریب بهره وری نیروی انسانی و ماشین آلات در امر نظافت و رفت و روب، افزایش ضریب ایمنی نیروی انسانی ، ایجاد یکپارچگی در سیستم مدیریت خدمات شهری، شناسایی و ساماندهی مرکز تولیدکننده زباله انبوه، ساماندهی زباله های مراکز صنعتی، بیمارستانی و غیره، اصلاح ساختار نظارتی و تجهیزات جی پی اس، زیباسازی محیط و منظره شهر و رفع موانع موجود در طرح ترافیک را می توان از جمله دیگر محاسن انتقال از وضعیت سنتی به وضعیت مکانیزه دانست.مکانیزاسیون خدمات شهری منجر به افزایش مشارکت های مردمی، ارتقای فرهنگ شهرنشینی و رضایتمندی بالای 90 درصدی شهروندان نیز شده است.

مکانیزه شدن خدمات شهری با جلوگیری از انتشار آلودگی و دسترسی جانوران موذی به زباله ها، کاهش تردد ماشین آلات خدمات شهری و کاهش مکان های انباشت زباله در سطح شهر کاهش حجم زباله بارگیری شده با استفاده از سیستم کمپکت و افزایش بهداشت عمومی در جمع آوری زباله برابر آخرین نظرسنجی های صورت گرفته موجبات رضایتمندی بالای 90 درصدی شهروندان را فراهم آورده است.

در گذشته ای نه چندان دور جمع آوری و حمل پسماندهای شهری اعم از خانگی ، بیمارستانی ، تجاری و غیره توسط ماشین های غیر مکانیزه که عموماً خاور کمپرسی و نیسان بود انجام می شد . همچنین رفت و روب معابر ، دپوی سرجاروها در معابر و حمل آنها با فرقون و نیز تخلیه لجن کانالها و انهار بصورت کاملا سنتی و توسط نیروی انسانی صورت می گرفت . که اینکار علاوه بر بدمنظر بودن ، آلودگی های بسیاری را نیز در پی داشت .

رفت و روب معابر بصورت مکانیزه

در گذشته و در روش سنتی شاهد معضلات و مشکلات بسیاری در رفت و روب خیابانها و معابر بودیم . از جمله این مشکلات می توان به صدمات و تلفات نیروی انسانی ناشی از برخورد خودروها با کارگران این بخش و نیز به خطر افتادن سلامت آنها بدلیل گرد و غبار رفت و روب اشاره کرد . از دیگر مشکلات روش سنتی پایین بودن کیفیت ، بالا بودن هزینه ها و نیز انتقال خاک و نخاله به داخل سیستم فاضلاب شهری بود که این مسئله سبب مسدودشدن کانال ها و در نتیجه لایروبی آنها را در پی داشت و سبب تحمیل هزینه های بیشتر می گردید .

لذا با توجه به امکانات جانبی مثل شلنگ های آب فشار قوی جهت شستشو و لوله مکش چهارمتری قابل انعطاف جهت پاکسازی نقاط غیر قابل دسترس از جمله داخل چمن ها این دستگاه را از راندمان بالایی جهت رفت و روب برخوردار نموده است .

از مزایای رفت و روب به روش مکانیزه می توان به افزایش کیفیت نظافت و در نتیجه افزایش رضایت شهروندان ، کاهش هزینه ، افزایش سرعت عملیات ، افزایش ضریب ایمنی و بهداشتی پرسنل خدمات شهری و نیز کاهش تنش در سازمان اجرایی اشاره نمود .

با توجه به استفاده از کانالهای سرپوشیده جهت انتقال آب های زاید در شهرها نیاز به پاکسازی و نظافت این مهم امروزه بسیار احساس می شود . از ویژگی های مهم استفاده از خودروی مکانیزه لجن کشی ، کاهش استفاده نیروی انسانی و حذف روش سنتی تخلیه کانال ها با استفاده از نیروی انسانی می باشد . نظیر لجن کشی از داخل کانالها و حمل غیر بهداشتی آن که موجب پاشیده شدن لجن ها در سطح معابر می گردید . اکنون با استفاده از این خودرو علاوه بر صرفه جویی در زمان ، مشکلات ذکر شده را نیز به همراه ندارد . عدم نظافت کانال های سرپوشیده اثرات و عواقب بسیاری را به دنبال دارد . که می توان برخی از آنها را بدین صورت بیان کرد :

مسدود شدن کانال ها که باعث آب افتادگی و بسیاری مسائل دیگر می گردد . همچنین انتشار آلودگی و ایجاد بوی تعفن . با توجه به اینکه امکان نظافت کانال های سرپوشیده توسط نیروی انسانی مقدور نمی باشد.

در فصل زمستان بارش برف هدیه ای الهی است به بندگان ، برف با همه ی زیبائی های خود در معابر شهری و جاده ها مشکلاتی را نیز برای عبور و مرور بوجود می آورد . در شهرها برای رفع مشکل تردد معمولا شهرداری ها با استفاده از شن و نمک به میزان غیراستاندارد ، بصورت کاملا سنتی و توسط نیروهای انسانی و خودروهای کمپرسی که بصورت عبوری با بیل به داخل خیابان ها پاشیده می شد به مقابله با این پدیده برمی آمدند . که این روش علاوه بر خطرات جانی نیروی انسانی ، تخریب آسفالت ، انسداد کانال ها و تخریب محیط زیست ، احتمال آسیب رسیدن به خودروهای عبوری شهروندان را نیز در پی داشت .

بنابراین به منظور جلب رضایت شهروندان و افزایش کیفیت عملیات ، پس از بررسی و مطالعه در خصوص دستگاه های مکانیزه عملیات زمستانی ، خودرویی مجهز به دستگاه نمک پاش مکانیزه ونیز انحلال آب و نمک مورد بهره برداری قرارگرفت . دستگاه نمک پاش دارای مخزنی با ظرفیت هشت متر مکعب و دستگاه تنظیم مقدار پاشش مواد از داخل کابین راننده ، قابلیت پاشش مواد مختلف یعنی شن و نمک ، قابلیت تنظیم مواد قابل پاشش از دو متر تا دوازده متر ، تعیین دز نمک بر مبنای برودت هوا و نیز افزایش سرعت نمک پاشی در شهر می باشد .

دستگاه انحلال آب و نمک با توجه به دمای سطح معابر و با درصد مشخص شده ، محلول آب و نمک را تولید می نماید و این محلول توسط خودروهای تانکر مجهز به نازل های ویژه بر روی سطوح معابر شهری پاشیده می شود تا امکان ایجاد لایه یخ بر روی سطح آسفالت به صفر برسد . همچنین آب و نمک محلول برای دستگاه های نمک پاش جهت مرطوب نمودن نمک همراه ، به جهت چسبندگی به آسفالت و تسریع در یخ زدایی محیط تامین می گردد .

بدون شک اجرای مکانیزاسیون خدمات شهری به عنوان خدمتی ماندگار و با هدف جلب رضایتمندی شهروندان ، چشم انداز روشنی را برای حوزه خدمات شهری در عرصه خدمات رسانی پدید آورده است.